Итали улсад хэрхэн тэтгэлгээр суралцах, гадаад оюутнуудад ямар боломжууд байдаг талаар Италийн Удинэ хотын их сургуульд суралцаж буй М.Хүрэлчимэгтэй ярилцлаа.

Италийн тэтгэлэгт хэзээнээс хамрагдаж, ямар чиглэлээр суралцаж байгаа талаар ярилцлагаа эхлүүлье?

-Би 2022 онд Италийн Удинэ хотын их сургуульд International Marketing, Management and Organization гэдэг хөтөлбөрт магистрын зэргээр суралцахаар ирсэн, удахгүй төгсөнө. Анх ирснээсээ хойш одоог хүртэл Италийн мужийн тэтгэлэгт хамрагдаж байгаа.

Суралцаж байгаа сургуулийнхаа талаар товч танилцуулахгүй юу?

-University of Udine нь анх 1978 онд байгуулагдаж байсан бөгөөд манай сургууль хөдөө аж ахуй, хүнсний шинжлэх ухаан, инженерчлэл, анагаах ухааны хөтөлбөрүүдээрээ илүү алдартай. Одоогоор 13,000 орчим оюутан сурч байна.

Анх Италид суралцах талаарх мэдээллийг хаанаас авч ирж байв. Италид ямар төрлийн тэтгэлгүүд байдаг вэ?

-Миний хувьд анх Италид сурахаар ирэх үед бүтэн цагийн ажил хийдэг байсан. Тиймээс өөрөө судалгаа хийх цаг байгаагүй учир агентлагаар дамжиж ирсэн. Харин ирснийхээ дараа заавал агентлагт их мөнгө төлж зуучлуулахгүйгээр өөрөө бүх зүйлээ судалж, хийгээд ирэх бүрэн боломжтой гэдгийг ойр дотнынхон болон өөрийнхөө туршлагаас ойлгосон. Италид үндсэндээ 3 тэтгэлэг бий. Үүнд, Засгийн газрын, мужийн, сургуулийн нэрэмжит тэтгэлэг багтдаг. Мужийн тэтгэлгээс бусад тэтгэлгүүд бол заавал өрсөлдөж байж, хамгийн мундаг сурдаг манлайлагч оюутнуудад олгогддог. Харин мужийн тэтгэлэгт үндсэн 2 шалгуур тавигддаг. Нэгдүгээрт, та Италийн улсын их сургуульд тэнцсэн байх. Хоёрдугаар, танай гэрийн жилийн өрхийн орлого бага байх гэсэн шалгууртай байдаг.

Ер нь Итали улсад 100%-ийн тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдах боломж байдаг уу?

-Мужийн тэтгэлэгт хамрагдсанаар сургалтын төлбөрөөс 100% хөнгөлөгдөхөөс гадна жилд 8000 евро хүртэл нэмэлт мөнгөн тэтгэлгийн стипенд авдаг. Энэ нь байр, хоол, унааны зардлыг даах юм. Хэрэв сургуулийн дотуур байранд байрлаад сургуулийн цайны газар үнэгүй хоол иднэ гэвэл тэр мөнгө нь тэтгэлгээс суутгагдаад үлдсэн мөнгөө 2-3 хувааж дансандаа авдаг.

Италийн их сургуулиудад англи хэл эсвэл итали хэл дээр суралцах боломжтой. Хамгийн гол шалгуурууд бол хэлний оноо буюу ирээд тухайн хэл дээр хичээлээ ойлгох хэмжээний хэлний мэдлэгтэй гэдгээ батлах болон өмнөх боловсролын гэрчилгээ байдаг. Тухайлбал, бакалаврт сурах бол өмнө нь 12 жилийн боловсролыг дүүргэсэн байх ёстой. Харин сургуульдаа өргөдлөө явуулаад тэнцвэл тухайн сургуулийн харьяалагддаг мужийн тэтгэлэгт хамрагдах боломжтой. Энэ тэтгэлэгт өмнө дурдсанчлан өрхийн орлогоо бага гэдгээ нотолж чадвал, мөн материалуудаа бүрэн зөв бүрдүүлж чадвал хамрагдах бүрэн боломжтой.

Итали улсад суралцахаар төлөвлөж байгаа ч хаанаас, юунаас эхлэхээ мэдэхгүй байгаа залууст юу зөвлөх вэ?

-Италид сурах хүсэлтэй ч хаанаас нь эхлэхээ мэдэхгүй хүмүүст зориулаад би нэг бүрчлэн алхам алхмаар зааварчилсан онлайн сургалтаа гаргасан. Анх хэрхэн сургуулиа хайж өргөдлөө явуулах вэ гэдгээс эхлээд Италид ирээд байраа яаж олох, оршин суух үнэмлэхээ хэрхэн авах, тэтгэлгээ дараагийн жилүүдэд хэрхэн сунгах гэх мэт амин чухал мэдээлэл, зөвлөгөөнүүдийг багтааж чиглүүлсэн байгаа. Мөн YouTube дээр “Chim in Italy” суваг болон Instagram хаяг дээрээ энэ талаарх мэдээллүүдийг дэлгэрэнгүй хуваалцаж байгаа.

Хамгийн эхний алхам бол сургуулиудаа хайх. Үүний тулд интернэтээр мэдээлэл хайж боловсруулах хэмжээний англи хэлтэй байх ёстой.

Ялангуяа, англи хэл дээрх хөтөлбөрүүд бол бүх заавар нь маш дэлгэрэнгүй байдаг. Харин тэтгэлгийн материалын хувьд энгийн ойлгомжтой, яг тодорхой мэдээллүүд олдох нь ховор учраас онлайн сургалтдаа энэ мэдээллийг дэлгэрэнгүй оруулсан байгаа.

Энэ улсад суралцахын давуу тал гэвэл юуг онцлох вэ?

-Италид суралцах нь олон давуу талтай. Тухайлбал, Италийн оюутны оршин суух үнэмлэхтэйгээр Шенгений орнуудаар аялах боломжтой. Долоо хоногт хоногт 20 цаг ажиллах эрхтэй. Өрхийн орлогоосоо хамаараад дээр дурдсан мужийн тэтгэлэгт хамрагдана. Хичээлийнхээ хажуугаар сургуулийн дэргэдэх хэлний курст үнэгүй хамрагдаж, зөвхөн Итали гэлтгүй Испани, Франц зэрэг бусад хэлийг сурах боломжтой гэх мэт олон давуу тал бий.

Гэхдээ мэдээж эдгээр боломжийг эдлэхийн тулд хичээл зүтгэл гаргах хэрэгтэй.

Жишээ нь, тодорхой хэмжээний итали хэлний мэдлэгтэй байж ажил олох боломжтой. Мөн мужийн тэтгэлгээ жил бүр сунгаад явах хэрэгтэй. Үүний тулд шалгалтууддаа тэнцэх, кредитээ цуглуулах ёстой.

Итали улсын тэтгэлэгт хөтөлбөрт хэрхэн бэлтгэж хамрагдах талаар цахим зөвлөгөө, сургалт явуулдаг гэлээ. Бүр илүү тодруулахгүй юу?

-Тийм ээ. Анх YouTube суваг дээрээ Италид сурсан туршлагаа хуваалцаж эхлэхэд маш олон хүүхэд над руу бичиж эхэлсэн. Эхэндээ бүгдэд нь хариулж, тусалж чадаж байсан ч сүүлдээ ачааллаа дийлэхээ больсон. Маш олон хүн асуулт асууж эхэлсэн болохоор “энэ бүх мэдээлэл, туршлагаа нэг дор цогц байдлаар бэлтгэвэл илүү олон хүнд хүрэхээс гадна, надаас мэдээлэл авах хүсэлтэй хүмүүс бүгд шаардлагатай мэдлэгээ авах боломжтой юм байна” гэж бодсон. Тэгээд “Италид сурах амархан – алхамчилсан заавартай онлайн сургалт”-аа эхлүүлсэн. Одоогоор 300 орчим суралцагчтай, амжилттай үргэлжилж байна. Суралцагч нар маань эхнээсээ зорьсон сургуульдаа тэнцээд эхэлсэн баяртай мэдээнүүдийг ар араасаа дуулгасаар байгаа.

Онлайн сургалтаараа яг ямар мэдээллийг хүргэдэг вэ?

-Сургалт маань нийт 5 хэсгээс бүрдэх сургалт, анх сургуулиа хэрхэн хайхаас эхлээд Италид ирсний дараах алхмууд хүртэл бүх зүйлийг зааварчилдаг. Зөвхөн сургалтын агуулга биш, суралцагчид хоорондоо туршлагаа хуваалцах Discord community үүсгэсэн. Энд сургалттай холбоотой асуултаа чөлөөтэй асуух боломжтойгоос гадна, хамтдаа нэгнийгээ дэмждэг орчин бүрдүүлсэн.

Италийн хотуудад аль хэдийн суралцаж буй оюутнуудтай холбогдож, бодит туршлагаас нь суралцах боломжтой “Зочинтой Zoom Call” зохион байгуулдаг.

Миний хувьд мөн ганцаарчилсан зөвлөгөө өгдөг. Энэ бүх мэдээллийг миний www.khurelchimeg.com вэбсайтаас авах боломжтой. Дашрамд дуулгахад миний сургалтад ихэвчлэн охид их хамрагддаг учраас залуучуудаа дэмжих зорилгоор цэргийн баярын тохиолдуулан сургалтдаа 17,18,19-ний өдрүүдэд 30%-ийн урамшуулал зарлаж байгаа. Сургалтын чанар сайжрахын хэрээр үнэ мөн дагаад нэмэгдэнэ. Тиймээс одоо хамгийн хямд төлбөртэй байгаа дээр нь амжаад бүртгүүлээрэй гэж зөвлөе.

Ярилцлагынхаа төгсөлд Итали улсын соёл, уламжлал, амьдралын хэв маягийн талаар хувийн бодлоо хуваалцахгүй юу?

-Итали улс урд, хойд хэсгээрээ хоёр өөр улс шиг санагддаг. Хойд талын хотууд илүү ажил хэрэгч, бага зэрэг хүйтэн хөндий, ганган дэгжин, яг л бидний кинон дээрээс хардаг тэр италичууд байдаг. Харин урд тал руугаа хүмүүс нь илүү тайван, далайн эрэг дээрээ биеэ шараад амарч байдаг. Халуун дулаан, илүү нээлттэй хүмүүс гэж ярьдаг. Би өөрөө хойд хэсгийн хотод сурдаг, амралтаараа Сицилийн арал руу аялж үзэхэд энэ яриа үнэхээр үнэн юм шиг санагдсан. Бүр огт өөр ертөнц угтаж авсан шүү. Үүнээс гадна, италичууд ерөнхийдөө маш найрсаг, харилцааны соёл өндөр, нүүрэмгий бас чанга ярьдаг хүмүүс. Гэхдээ бүх зүйл дээр нэлээн тайван, удаан санагддаг. Жишээ нь, хоолоо хүртэл амтархан, удаан иддэг. Тиймээс цайны цаг нь 2-3 цаг байдаг. Мөн италичууд үнэхээр яриасаг хүмүүс. Яриад л байна, яриад л байна зогсохгүй. Дуу муутай, дотогшоо зантай хүнд бол эхэндээ дасахад нэлээд их энерги шаардсан зүйл болно. Гэхдээ бүх талаараа тусархаг, дулаахан, гоё хүмүүс гэж хэлнэ. Харин соёл, уламжлал, хоол хүнс, барилга байшин гэх мэт зүйлсийг бол ярих ч хэрэггүй, үнэхээр баялаг. Би энд гурав дахь жилдээ амьдарч байгаа ч гэсэн орой бүр хотоороо алхахдаа анх удаагаа харж байгаа мэт алмайрмаар шинэ шинэ газрууд, түүхэн барилгууд олж харсаар л байдаг.

Эцэст нь хэлэхэд гадаадад сурна, тэтгэлэг авна гэхээр бид маш нүсэр зүйл төсөөлөөд “Би чадахгүй байх, зөвхөн онц сурдаг хүүхдүүд эсвэл санхүүгийн боломжтой айлын хүүхдүүд л гадаадад сурдаг” гэж бодсоор олон боломж, цаг хугацааг алддаг. Би ч өөрөө бүтэн 9 жил ингэж алдаж байсан. Гэтэл ийм боломж байгааг санамсаргүй мэдээд, өөрөө эдэлснийхээ дараа энэ талаар олон монгол залуустаа танилцуулж, гадаадад боловсрол эзэмших замыг нь нээж өгөхийг хүссэндээ энэ ажлыг эхлүүлсэн.

Намайг урьж, ярилцсан танай хамт олонд маш их баярлалаа. Цаашдын ажилд нь амжилт хүсье!

Ярилцсанд баярлалаа. Сурлагын амжилт хүсье.