ОХУ-ын Москвагийн Хэл шинжлэлийн улсын их сургуульд хэл шинжлэл, олон улсын соёлын харилцаагаар суралцаж байгаа М.Буянжаргалтай ярилцлаа. Тэрээр гадаадад суралцаж буй монгол оюутнуудын нэгэн адил өдөр тутмын оюутны амьдралынхаа талаар сонирхолтой бичлэг хийж, сошиалд идэвхтэй оруулдаг нэгэн юм.

Манай уншигчдад өөрийнхөө талаар танилцуулахгүй юу. Монголд аль сургуульд суралцаж байв?

-Намайг Мөнхжаргалын Буянжаргал гэдэг. Би 2018 онд Өвөрхангай аймгийн Хархорин сумын Орхон сургуулийг төгсөөд, МУБИС-ийн Нийгэм хүмүүнлэгийн ухааны сургуулийн Орос хэлний тэнхимийн орос, англи хэлний багшийн ангид элсэн орж, 2023 онд төгссөн. Орос англи хэлний багш мэргэжилтэй. Их сургуулиа төгсөөд Хархорин сумын ерөнхий боловсролын “Номын хүрдэн” сургуульд орос, англи хэлний багшаар хагас жил ажиллаад, 2023 онд магистрт сурахаар Москва хотод ирсэн.

Орос хэлийг арван жилийн сурагч байхаасаа сурч эхэлсэн үү?

-Тийм ээ. Арван жилд байхдаа хоёр жил орос хэл судалсан. Их сургуульд ороод 1-р курсээс орос хэлийг бүр эхнээс нь шинээр судалсан. Ер нь их сургуульд ороод л А1 түвшнээс нь эхлэн судалсан даа. Манай МУБИС-ийн орос хэлний тэнхимийн багш нар маань үнэхээр хүндлэхгүй байхын аргагүй гайхалтай хүмүүс байдаг. Би багш нарынхаа ачаар орос хэлийг маш чанартай, системтэйгээр сурсан. Багш нар маань урамшуулах үедээ урамшуулж, хааяа зэмлэж, тунг нь маш сайн тааруулдаг байж дээ гэж одоо боддог. Биднийг хариуцлагатай, идэвхтэй, тууштай, хөдөлмөрч байхад үргэлж сургадаг байсан. Суралцаж байх хугацаандаа хэд хэдэн эрдэм шинжилгээний хурал, уралдаан тэмцээнд оролцож тодорхой хэмжээний амжилт гаргаж, сургуулийн захирлын нэрэмжит тэтгэлгийг авсан. Монголд оюутан байхдаа хагас, бүтэн сайн гэхгүй өдөржин л хичээлээ хийж суудаг байсан. Үүнийхээ ачаар би одоо Москвад сурч байгаа гэж боддог. Сууж сурсан маань надад одоо ч их хэрэг болж байгаа.

Хичээлийн явцад хэлний хүндрэл бэрхшээлтэй тулгарч байна уу?

-Москвад анх ирээд багшийн яриаг ойлгоход маш хүндрэлтэй байсан. Хамгийн эхний хичээлийн дараа “Би сайн ойлгохгүй байна, ярьж чадахгүй байна” гээд өөрийгөө голоод уйлсан. Тэгээд цаг байгаа дээр одоо л өөрийнхөө чадахаар хичээх хэрэгтэй гээд их хичээсэн гэж болно. Өглөө эрт босоод бие дааж хичээлээ хийнэ, өдөр нь хичээлдээ явна, орой нь ахиад л хичээлээ хийгээд суудаг байсан. Мөн орос хэл дээр тогтмол кино үздэг байсан нь ярих чадварт маань сайнаар нөлөөлж, өөрийгөө бага багаар сайжирч байгааг мэдэрч улам их урам авсан.

Тогтвортой сууж сурах нь сайн суралцахын нэг үндэс болдог. Энэ дадлыг өөртөө хэрхэн суулгасан бэ?

-Сууж сурахад сахилга бат их чухал. Хэчнээн хичээлээ хиймээргүй санагдсан ч хийх хэрэгтэй гээд өөрийгөө суулгах хэрэгтэй. Ийм бодлыг өөртөө суулгаж тогтмол сууснаар энэ нь дадал хэвшил болно. Товчхондоо, сууж байж л сайн сурна, сууж сурсан хүн амжилт гаргана гэж бодож байна.

Яагаад ОХУ-ыг сонгон суралцах болов?

-Би их сургуульд орсон жилээ оюутнуудыг дүнгээр нь жагсааж эхний 10-т орсон онц дүнтэй хүүхдүүдийг 3-р курст нь Улаан-Үүд, Эрхүүд сургадаг гэдгийг сонссон. Ингээд л ОХУ-д суралцахыг мөрөөдөж эхэлсэн. Анх хичээлдээ сайн байгаагүй ч яваандаа сайжирсаар, орос хэлдээ улам дуртай болсон. Багш нарыгаа хараад, тэдэн шиг л ийм гоё багш болно доо гэж мөрөөдөж эхэлсэн маань ОХУ-ыг сонгох хамгийн том шалтгаан болсон.

ОХУ-ын Засгийн газрын тэтгэлэгт хамрагддаг гэсэн. Хэрхэн тэтгэлэгт хамрагдсан талаараа сонирхуулахгүй юу?

-Би ОХУ-ын Засгийн газрын 100 хувийн тэтгэлгээр суралцдаг. Мөн сар бүр бага хэмжээний стипенд авдаг. Суралцаж байх хугацаандаа эрдэм шинжилгээний хурал, уралдаан тэмцээнүүдэд оролцож, амжилт гаргаж, мөн дүнгүүд маань сайн байсны хүчинд тэтгэлэг авсан. Тэтгэлгийн материал бүрдүүлэх бүх үе шатанд багш нар надад тусалсаар ирсэн. Би монголд сурч байхдаа авга ахындаа хэдэн сар, нагац эгчийндээ 3 жил амьдарсан. Манай нагац эгч, хүргэн ах хоёр маань хичээлээ хийхийг үргэлж дэмжиж, юунд ч санаа зовохгүйгээр хичээллэх боломжоор бүрэн хангаж байв. Тиймээс аав ээж, багш нар, ах эгчдээ үргэлж баярлаж явдаг. Энэ хүмүүс байгаагүй бол би ганцаараа энэ хүртэл явж чадахгүй байх байсан.

ОХУ-ын тэтгэлэгт хамрагдах сонирхол, зорилготой залууст ямар зөвлөгөө өгөх бол. Тэтгэлэг авахын тулд ямар зүйлд илүү анхаарах хэрэгтэй вэ?

-Юуны түрүүнд хичээлүүдийнхээ дүнг онц, сайн гаргах хэрэгтэй. Хэрэв С дүнтэй олон хичээл байвал тэтгэлэгт тэнцэх магадлал багасдаг. Тиймээс хичээлээ сайн хийж, сайн дүнтэй байх ёстой. Мөн болж өгвөл уралдаан, тэмцээнд оролцож байх нь зөв. Гэхдээ заавал амжилт гаргасан байх шаардлагагүй. Учир нь тэтгэлэгт хамрагдахад оролцсон уралдаан тэмцээн, гаргасан амжилтынхаа батламж өргөмжлөлүүдийг явуулах хэсэг байдаг. Үүнээс гадна мэдээж орос хэлний анхан шатны мэдлэгтэй бол давуу тал болно.

Аль улсын оюутнуудтай хамт суралцаж байна. Монгол оюутнууд олон байдаг байх?

-Хятад, Араб, Африк, Польш, Тайланд, Вьетнам, Грек улсын оюутнуудтай хамт суралцаж байсан, одоо ч суралцаж байгаа. Манай сургуульд өөр олон улсын оюутан суралцдаг. Гадаад оюутнуудтай танилцан хамт суралцаж, найзалж, нөхөрлөх сонирхолтой байдаг. Манай сургуульд 20 гаран монгол оюутан сурдаг. Одоогоор би ганцаараа магистрын зэрэгт суралцдаг.  Өөр сургуулиудад олон монгол оюутан сурдаг.

Монгол оюутны өдөр хэрхэн өнгөрдөг талаар сошиалд бичлэг идэвхтэй хийдэг. Ер нь чөлөөт цагаараа юу хийдэг вэ?

-Чөлөөт цагаараа орос кино их үздэг. Мөн сошиалд үзэх, дагах дуртай хэд хэдэн мундаг хүн бий. Тэдний бичлэг, блогуудыг үзэх дуртай. Салбар бүрд манлайлж, биеэ үнэхээр сайхан авч явдаг, суралцах зүйлс ихтэй хүмүүсийг дагаж, үзэж, үлгэр дуурайлал авахыг хичээдэг. Чөлөөт цагаараа хийх дуртай бас нэг зүйл бол мөрөөдөл хүсэл маань биелчихсэн мэт дүрд тоглож, олон талаас нь бичиж тэмдэглэж, нүдэндээ харагдтал төсөөлж, өөрийнхөө гараар өөртөө хүслийн самбар хийдэг. Мэдээж хөдөлгөөн хийж, спортоор хичээллэхийг хичээдэг. Гэхдээ тогтмол хийдэг дадал болгож чадахгүй л байна.

Хичээлийн цаг заваараа цагийн ажил хийдэг үү. ОХУ-д сурч байгаа гадаад оюутнууд хуулиараа долоо хоногт хэдэн цаг ажиллах эрхтэй байдаг вэ?

-Хуулиараа гадаад оюутан 7 хоногт 40 хүртэлх цаг ажиллах боломжтой. Миний reel-ийг үздэг хүмүүс мэдэх байх, би түргэн хоолны ресторанд цагийн ажил хийдэг. Өөрөө принтертэй учир бичиг баримт хэвлэж, зураг угааж багахан мөнгө олдог. Мөн хичээлийн цаг заваа харж байгаад хөтөч, орчуулагч хийнэ. Энэ ажлуудаа ч бас сэтгэлээсээ чанартай хийхийг хичээдэг. Ялангуяа, орчуулагч хийх маш дуртай. Яагаад гэвэл би өөрөө мөнгө олохынхоо хажуугаар суралцах боломжтой гэсэн үг.  “Би ийм зүйл хийж чаддаг юм байна, хийвэл чадах юм байна шүү дээ” гээд өөрийгөө таньж мэдэх хамгийн гоё мэдрэмж. Шинэ зүйлийг туршиж, мэдэх тусам мөрөөдөл маань улам томорсоор байна. Би чадах юм байна гэсэн өөртөө итгэх итгэл нэмэгддэг. Энэ л хамгийн гоё.

Гадаад оронд суралцахын давуу болон сул тал юу байна гэж харж байна?

-Олон давуу тал бий. Бие дааж амьдарч сурна. Амьдрах мөнгөө өөрөө олно, олохын тулд ажил хайна, олсон газраа хариуцлагатай ажиллана, авсан цалингаа гамтай, зөв зүйлд зарцуулах гэх мэт санхүүгийн асуудлаа өөрөө зохицуулна гэдэг хамгийн чухал. Мөн маш том хариуцлага. 10 хоног ажиллаад олсон мөнгөө хэрэггүй зүйлд зарцуулаад дуусвал цагийн гарз болно шүү дээ. Тиймээс олсон мөнгөө юунд, яаж, хэрхэн зарцуулах нь их чухал.

Нөгөө талаасаа өөрийнхөө хүссэн бүхнийг хийх боломжтой. Хэн ч чамайг ингэ тэг гэж загнахгүй, шаардахгүй. Гэхдээ эрх чөлөөтэй байлаа гээд хичээлээ таслаад, дэмий зүйл хийгээд яв гэсэн үг мэдээж биш. Сонирхолтой, шинэ зүйлс хийж, өөрийгөө сорьж, шинэ хоббитой болох боломж нь нээлттэй. Мөн шинэ хүрээлэлтэй болно. Бусад орны хүмүүстэй харилцаж, хамт суралцаж, ажиллах нь тэднээс суралцах сайхан боломж. Мэдээж хэлний чадвар сайжирна. Ялангуяа яриа. Гэхдээ өөрөө хичээвэл шүү дээ.  

Харин сул тал бараг байхгүй дээ. Гэхдээ заавал нэрлэ гэвэл заримдаа гэрээ санана, монгол үндэсний баяр болгоноор гэртээ очоод байх боломжгүй. Түүнчлэн Монголтой харьцуулахад энд мах их үнэтэй.

ОХУ, Украйн хоёрын хооронд үүсээд буй нөхцөл энгийн иргэд, оюутан залуусын амьдралд хэрхэн нөлөөлж байна вэ. Чамд ажиглагдаж, мэдрэгдэж буй зүйл байна уу?

-Хүмүүс надаас энэ асуултыг дандаа асуудаг. Миний хувьд дайн болж байгаа юм шиг санагддаггүй. Бүр юу ч мэдрэгддэггүй. Бусад хүмүүс мэдэрдэг үгүйг сайн мэдэхгүй л байна. Амьдрал маш тайван, энгийн үргэлжилж байгаа мэт санагддаг.  Гэхдээ дайн болохоос өмнө бараа бүтээгдэхүүн, хүнсний үнэ одоогийнхоос 30-40 хувиар хямд байсан гэж хүмүүс ярьж байхыг сонсож байсан. Мөн багш нар  биднийг орой үдэш гадуур явах хэрэггүй гэж зөвлөдөг.

Эцэст нь таны хүсэл мөрөөдөл, зорилгын талаар сонирхъё. Ойрын ирээдүйн зорилгоосоо хуваалцахгүй юу?

-Би хүсэж мөрөөдөх дуртай, мөн маш олон хүсэл бий. Орос улсад сурахыг мөрөөддөг байсан, мөрөөдөл маань биелсэн. Удахгүй орос хэлний түвшин тогтоох шалгалт өгөх гэж байгаа. Тэр шалгалтаа сайн өгөх нь хамгийн ойрын зорилго. Мэдээж алс ирээдүйд холын том зорилготой. Ойрын зорилго бол магистрын ажлаа амжилттай бичиж хамгаалах, сургуулиа амжилттай төгсөх. Харин төгсөхөөсөө өмнө амьдралын чухал дадлуудын суурийг өөртөө тавих, өөрийнхөө өөр юу хийж чаддагийг олж мэдэх нь чухал байна.

Баярлалаа. Сурлагын амжилт хүсье.